Гісторыя Беларусі

Краўцэвіч, А. Тэўтонскі ордэн: Ад Ерусаліма да Грунвальда

Краўцэвіч А. Тэўтонскі ордэнКніга: Краўцэвіч, А. Тэўтонскі ордэн: Ад Ерусаліма да Грунвальда / А. Краўцэвіч. — Мінск : Навука і тэхніка, 1993. — 44 с. ; ил.

Анатацыя: Тэўтонскі ордэн моцна паўплываў на гістарычны лёс Беларусі. Самыя цесныя адносіны з ім у Вялікага Княства Літоўскага пачаліся з 80-х гадоў XIV ст. і працягваліся больш за стагоддзе, да пачатку XV ст. Гэтыя адносіны былі не добрасуседскія. Мела месца зацятая барацьба, у якой абодва бакі адстойвалі свае жыццёвыя інтарэсы. Справядлівасць у гэтай амаль безупыннай вайне была на баку нашых продкаў. Прышэльцамі і захопнікамі з’яўляліся рыцары ордэна — амаль выключна ўсе немцы, адкуль і назва ордэна — Тэўтонскі. Цяжка нават уявіць сабе, колькі жыццяў, намаганняў, матэрыяльных высілкаў каштавала гэтая жорсткая барацьба. У ёй гартавалася беларуская дзяржаўнасць. Пад пагрозай знешняй небяспекі вакол беларускага ядра ўсё цясней гуртаваліся землі былой Кіеўскай Русі ды Жамойці.

Вялікі гістарычны атлас Беларусі. Т. 2

Вялікі гістарычны атлас Беларусі Т. 2Кніга: Вялікі гістарычны атлас Беларусі: У 4 тамах. Т. 2. — Мінск: Белкартаграфія, 2013. — 351 с.; іл.

Характарыстыка: Значны навуковы задзел беларускіх картографаў і гісторыкаў прывёў да пашырэння маштабаў «Вялікага гістарычнага атласа Беларусі». Калі ў першым томе атлас анансаваўся як выданне ў трох тамах, то ў другім — ужо як выданне ў чатырох тамах. Другі том «Вялікага гістарычнага атласа Беларусі» ахоплівае перыяд ад Люблінскай уніі 1569 г. да трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай у 1795 г. Аснову яго складаюць тры тэматычныя раздзелы. Першы з іх прысвечаны ваенна-палітычным падзеям, другі — сацыяльна-эканамічнаму развіццю, трэці — духоўна-культурнаму і канфесійна-рэлігійнаму жыццю Беларусі ў 1569–1795 гг.

Senatorowie i dygnitarze Wielkiego Księstwa Litewskiego. 1386–1795 / Przez J. Wolffa

Senatorowie i dygnitarze Wielkiego Księstwa LitewskiegoКніга: Senatorowie i dygnitarze Wielkiego Księstwa Litewskiego. 1386–1795 / Przez J. Wolffa. — Kraków: W drukarni Wł.L. Angzyca i spółki, 1885.— VII s. + 354 s.

Характарыстыка: Połączywszy się z Polską, Litwa powoli zaczęła się urządzać na jej wzór i przybierać jej instytuyje. Akt unii w Horodle 1413 r. dał początek senatowie litewskiemu. Jednak aż do unii Litwy z Koroną, w Lublinie 1569 r., nie było, właściwie mówiąc, senatu litewskiego. Istniała rada wielkoksiążęca, której członkowie nosili tytuł: «panów rad ich miłości». Na Litwie urzędy powstawały powoli za przykładem Korony. Mieli dwory swe wielcy książęta: Jagiełło, Skirgiełło, Witold i Zygmunt. Z wyjątkiem pisarzy lub sekretarzy tylko marszałkowie zajmują wówczas wydatniejsze miejsce. Z czasem, za przykładem dworu polskiego, urzędnicy dworu wielkoksiążęcego urośli na dygnitarzów i zaczęli należeć do rady przybocznej wielkiego księcia. Obok Świdrygiełły występują już jego kanclerz, podkanclerzy, marszałkowie, krajczy i kuchmistrz.

Вялікі гістарычны атлас Беларусі. Т. 1

Вялікі гістарычны атлас Беларусі Т. 1Кніга: Вялікі гістарычны атлас Беларусі: У 3 тамах. Т. 1. — Мінск: Белкартаграфія, 2009. — 244 с.; іл.

Характарыстыка: «Вялікі гістарычны атлас Беларусі» ў трох тамах — першае ў Рэспубліцы Беларусь арыгінальнае картаграфічнае выданне, якое прысвечана гістарычнаму мінуламу нашай краіны. Прадстаўленыя карты адлюстроўваюць гісторыю не толькі Беларусі, але і ўсяго ўсходнееўрапейскага рэгіёна. Прысутнічаюць таксама буйнамаштабныя карты асобных тэрыторый, планы гарадоў, схемы вайсковых сражэнняў. Першы том прысвечаны найбольш раннім перыядам беларускай гісторыі — ад старажытнейшых слядоў першабытнага чалавека да сярэдзіны XVI ст. Храналагічна ён абмежаваны канкрэтнай датай — 1569 г., калі ў выніку Люблінскай уніі беларускія землі ўвайшлі ў склад Рэчы Паспалітай.

Краўцэвіч, А. Гарады і замкі Беларускага Панямоння XIV–XVIII стст.

Краўцэвіч А. Гарады і замкі Беларускага ПанямонняКніга: Краўцэвіч, А. К. Гарады і замкі Беларускага Панямоння XIV–XVIII стст.: планіроўка, культурны слой / А. К. Краўцэвіч. — Мінск : Навука і тэхніка, 1991. — 171 с. ; іл.

Характарыстыка: На аснове матэрыялаў археалагічных раскопак Алесь Краўцэвіч разглядае праблемы і заканамернасці развіцця гістарычнай планіроўкі, фарміраванне культурнага слою гарадоў і мястэчак Беларускага Панямоння: Гродна, Навагрудка, Ваўкавыска, Слоніма, Ліды, Ашмянаў, Міра, Гальшанаў, Любчы.

Груша, А.І. Канцылярыя Вялікага княства Літоўскага

Груша А.І. Канцылярыя ВКЛ Вялікага княства ЛітоўскагаКніга: Груша, А.І. Канцылярыя Вялікага княства Літоўскага 40-х гадоў XV–першай паловы XVI ст. / А.І. Груша. — Мінск: Беларуская навука, 2006. — 215 с.

Характарыстыка: Манаграфія Аляксандра Іванавіча Грушы прысвечана канцылярыі Вялікага княства Літоўскага. На падставе шырокага кола крыніц разгледжаны функцыі, структура, персанал, асаблівасці працы і кампетэнцыя канцылырыі Вялікага княства Літоўскага — установы, у нетрах якой узніклі кнігі Метрыкі ВКЛ і мноства актаў, што з’яўляюцца сёння аднымі з асноўных гістарычных крыніц. Увага канцэнтруецца на маладаследаваных і дыскусійных праблемах гісторыі ўстановы.

Звяруга, Я.Г. Беларускае Павілле ў жалезным веку і раннім сярэднявякоўі

Звяруга Я.Г. Беларускае Павілле ў жалезным веку і раннім сярэднявякоўі Матэрыялы па археалогіі Беларусі вып. 10Кніга: Звяруга, Я. Г. Беларускае Павілле ў жалезным веку і раннім сярэднявякоўі / Я. Г. Звяруга. — Мінск : Інстытут гісторыі НАН Беларусі, 2005. — 174 с. ; іл. (Матэрыялы па археологіі Беларусі. — Мінск, 2005. — Вып. 10).

Характарыстыка: У 10-м выпуску «Матэрыялаў па археалогіі Беларусі» публікуецца манаграфія Я.Г. Звяругі «Беларускае Павілле ў жалезным веку і раннім сярэдневякоўі». У манаграфіі прадстаўлены матэрыялы даследаванняў аўтара на тэрыторыі Беларускага Павілля. Прыведзены даныя розных археалагічных культур (штрыхаванай керамікі, банцараўскай, усходнелітоўскіх курганоў; славянскія помнікі ранняга сярэдневякоўя). На аснове прадстаўленых матэрыялаў даецца рэканструкцыя жыцця насельніцтва азначанай тэрыторыі на працягу больш чым двух тысячагоддзяў.

Старонкі