Кніга: Нарысы гісторыі Беларусі: У 2 ч. Ч. 1 / М.П. Касцюк, У.Ф. Ісаенка, Г.В. Штыхаў [і інш.] — Мн.: Беларусь, 1994. — 527 с.; іл.

Характарыстыка: першае абагульняючае выданне незалежнай Беларусі па айчыннай гісторыі.

Анатацыя: Упершыню падаецца гісторыя Беларусі ад старажытных часоў да падзей Лютаўскай рэвалюцыі 1917 года з нацыянальнага пункту гледжання, які грунтуецца на прызнанні факта шматвяковага існавання беларускага этнаса як суб’екта гісторыі. Аўтары шмат у чым пераасэнсоўваюць гістарычны шлях беларускага народа — праблемы этнагенезу, станаўлення і развіцця дзяржаўнасці, нацыянальнай культуры, узаемадачыненняў з суседнімі краінамі і народамі, вызваленчай барацьбы, аднаўляюць гістарычную праўду пра многія падзеі і постаці беларускай мінуўшчыны.

Фармат: Djvu.

Памер: 7,6 MB.

Спампаваць кнігу/Скачать книгу.

Усе матэрыялы бібліятэкі атрыманы з агульнадаступных крыніц. Сайт Adverbum.org не ўтрымлівае файлаў кніг, а прапануе спасылкі на іх. Спасылкі на кнігі па гісторыі даюцца выключна з мэтай азнаямлення. Калі спасылка не працуе, калі ласка, паведаміце аб гэтым у каментарах або праз форму сувязі.

Змест:
Да чытача. М.П. Касцюк.
РАЗДЗЕЛ I. Старажытнае грамадства (да канца V ст. н. э.).
1. Каменны век. Пераход ад праабшчыны да роду. У.Ф. Ісаенка.
(Палеаліт. — Мезаліт. — Неаліт. Гаспадарчае развіццё).
2. Бронзавы век. Рассяленне індаеўрапейцаў. У.Ф. Ісаенка.
(Культура шнуравой керамікі ці баявых сякер. — Старажытныя плямёны).
3. Жалезны век. Балты і славяне. Г.В. Штыхаў.
(Майстры-металургі. — Археалагічныя культуры ранняга жалезнага веку. — Помнікі другой чвэрці I тысячагоддзя н.э.).
РАЗДЗЕЛ II. Ранняе сярэднявечча. Пачатак пераходу да класавага грамадства. Узнікненне беларускай дзяржаўнасці (VI — першая палова XIII ст.).
1. Балта-славянскае насельніцтва ў VI — VIII стст. на тэрыторыі Беларусі. Г.В. Штыхаў.
(Банцараўская і калочынская археалагічныя культуры. — Славяне на поўдні Беларусі ў VI — VIII стст.).
2. Усходнія славяне — асноўнае насельніцтва Беларусі ў IX — першай палове XIII ст. Т.М. Каробушкіна, Г.В. Штыхаў.
(Крывічы-палачане, дрыгавічы, радзімічы. Іх заняткі і вераванні. — Усходнія славяне і суседнія плямёны яцвягаў, літоўцаў. — Перадумовы ўзнікнення беларускага этнасу).
3. Шматукладныя сацыяльна-эканамічныя адносіны. Г.В. Штыхаў.
(Сельская абшчына.— Шматукладнае грамадства. Зараджэнне феадалізму. — Узнікненне гарадоў).
4. Беларуская дзяржаўнасць у раннім сярэднявеччы. Рэлігія і культура. Г.В. Штыхаў, Т.М. Каробушкіна.
(Полацкае княства — выток беларускай дзяржаўнасці. — Тураўскае княства і гарады, тэрытарыяльна з ім звязаныя. — Княствы ў Верхнім Панямонні ў XII — XIII стст. і ўтварэнне Беларуска-Літоўскай дзяржавы. — Распаўсюджанне хрысціянства. — Рукапісныя кнігі. — Ефрасіння Полацкая. — Кірыла Тураўскі. — Клімент і Аўрамій з Смаленска. — Помнікі архітэктуры, мастацтва, пісьменства).
РАЗДЗЕЛ III. Афармленне феадальнай сістэмы (сярэдзіна ХІІІ — першая палова XVII ст.).
1. Палітычныя адносіны ў Вялікім княстве Літоўскім. П.А. Лойка.
(Утварэнне Вялікага княства Літоўскага, Рускага, Жамойцкага. — Супраць варожых нашэсцяў. — Унутрыпалітычныя сулшрэчнасці другой паловы XIV — першай паловы XV ст. — Грамадзянская вайна 30-х гг. XV ст. — Пагранічныя войны канца XV — пачатку XVI ст. і ўнутраная палітыка Вялікага княства. — Люблінская унія 1569 г.: вытокі і змест. — Барацьба за захаванне самастойнасці Вялікага княства Літоўскага).
2. Вёска і горад у перыяд усталявання паншчыны і прыгонніцтва. З.Ю. Капыскі, М.Ф. Спірыдонаў.
(Сельская гаспадарка і промыслы. — Умацаванне права ўласнасці феадалаў. — Сялянская гаспадарка. — Рэарганізацыя сістэмы феадальнай эксплуатацыі сялянства. — Аграрная рэформа. — Запрыгоньванне сялянства. — Антыфеадальнае супраціўленне сялянства. — Горад).
3. Царква на Беларусі. Г.Я. Галенчанка, Л.С. Іванова.
(Праваслаўе. — Каталіцызм. — Рэфармацыя. — Царкоўна-рэлігійная унія).
4. Культурнае жыццё. Г.Я. Галенчанка.
(Матэрыяльная і духоўная культура. — Рэнесансавыя тэндэнцыі. Узнікненне кнігадрукавання. Францыск Скарына, Сымон Будны, Васіль Цяпінскі. — Брацтвы).
5. Фарміраванне беларускай народнасці. Г.Я. Галенчанка.
(Тэрыторыя. — Грамадска-палітычныя ўмовы. — Сацыяльныя фактары. — Культура. — Белая Русь).
РАЗДЗЕЛ IV. Войны і ўнутрыпалітычныя канфлікты сярэдзіны XVII — XVIII ст.
1. Войны сярэдзіны XVII ст. В.І. Мялешка.
(Антыфеадальная вайна 1648 — 1651 гг. — Пачатак вайны Расіі з Рэччу Паспалітай. — Контрнаступленне войск ВКЛ. — Летняя кампанія рускіх войск 1655 г. — Палітыка царызму і настроі грамадства).
2. Палітычнае становішча. Канец Рэчы Паспалітай. У.П. Емяльянчык, П.А. Лойка.
(Спусташэнне Беларусі. — Падзел беларускага грамадства па сацыяльна-рэлігійнай прыналежнасці. — Згодніцка-канфрантацыйнае стагоддзе. — Паўстанне Т. Касцюшкі. Канец Рэчы Паспалітай).
3. Сельскае і гарадское жыццё. З.Ю. Капыскі, П.А. Лойка.
(Зямля і земляроб. — Сялянскія павіннасці. — Прававая безабароннасць. — Горад).
4. Сялянскія паўстанні XVIII ст. П.А. Лойка, В.І. Мялешка.
(Васіль Вашчыла і Крычаўскае паўстанне 1740 — 1744 гг. — Паўстанне на Каменшчыне).
5. Культура С.А. Кузняева.
(Барока. — Асветніцтва і класіцызм. — Прыгонны тэатр. — Літаратура).
РАЗДЗЕЛ V. Крызіс феадальна-прыгонніцкай сістэмы (канец XVIII — першая палова XIX ст.).
1. Палітычнае і сацыяльна-эканамічнае становішча ў складзе Расійскай імперыі. Я.К. Анішчанка.
(Першыя крокі расійскіх улад. — Адміністрацыйна-тэрытарыяльны падзел і мясцовае кіраванне. — Палітыка царызму на Беларусі пасля 1812 г. — Зямельнае пытанне і саслоўныя ўзаемаадносіны).
2. Грамадскі рух. С.А. Кузняева.
(Тайныя таварыствы. — Паўстанне 1830 — 1831 гг. — Страты і здабыткі 30 — 40-х гг. Франц Савіч).
3. Культура. С.А. Кузняева.
(Новыя ўмовы і асноўныя накірункі развіцця. — Працяг паланізацыі. Узмацненне русіфікатарскіх тэндэнцый. — Беларусазнаўства. — Літаратура).
РАЗДЗЕЛ VI. Станаўленне буржуазнага грамадства. М.В. Біч.
1. Буржуазныя рэформы. Пераход да капіталістычнай гаспадаркі.
(Адмена прыгоннага права. — Іншыя рэформы. — Спецыялізацыя сельскай гаспадаркі. — Транспарт. Гандаль і крэдыт. — Развіццё прамысловасці і рост гарадоў).
2. Паўстанне 1863 года на Беларусі.
(Рэвалюцыйныя дэмакраты і шляхецкія рэвалюцыянеры. К. Каліноўскі. — «Мужыцкая праўда». — Барацьба за кіраўніцтва. Баявыя дзеянні. — Падаўленне паўстання. Курс на ўзмацненне русіфікацыі).
3. Фарміраванне беларускай нацыі.
(Тэрыторыя і насельніцтва. — Палітыка русіфікацыі. — Агульнасць эканамічнага жыцця. Пралетарыят і буржуазія. — Развіццё нацыянальнай мовы і культуры. — Беларускі нацыянальны рух). 4. Класавая барацьба. Узнікненне палітычных арганізацый і партый.
(Сялянскі і рабочы рух у 60 — 90-х гадах. — Народніцтва. — Прапаганда марксізму. — Утварэнне рабочых саюзаў. I з’езд РСДРП. — Сацыял-дэмакратычныя і народніцкія арганізацыі і партыі ў пачатку XX ст. «Паліцэйскі сацыялізм» і сіянізм. — Пераход рабочых да палітычнай барацьбы. Сітуацыя ў вёсцы).
РАЗДЗЕЛ VII. Беларусь у перыяд буржуазна-дэмакратычных рэвалюцый. Барашьба за нацыяналыіае адраджэнне. М.В. Біч.
1. Рэвалюцыя 1905 — 1907 гг. на Беларусі.
(Тры лагеры ў грамадска-палітычным руху. — Пачатак рэвалюцыі. Вызваленчы рух у студзені — верасні 1905 г. — Найвышэйшы ўздым барацьбы. — Адстушіенне рэвалюцыі. Дэпутаты ад Беларусі ў I і II Дзяржаўных думах).
2. Развіццё эканомікі. Сталыпінскія рэформы на Беларусі.
(Прамысловасць. — Сельская гаспадарка. — Падаткі і павіннасці сялян. — Аграрная рэформа. — Земская рэформа).
3. Барацьба за нацыянальнае адраджэнне.
(Беларускі нацыянальны рух у перыяд рэвалюцыі 1905 — 1907 гг. — Узмацненне шавінізму ў палітыцы царызму. Барацьба з беларускім адраджэннем. — Газета «Наша ніва». — Нацыянальны рух у 1915 — пачатку 1917 г. — «Дэмакратычны» шавінізм).
4. Беларусь у час першай сусветнай вайны.
(Акупацыя немцамі Заходняй Беларусі. — Бежанства. — Ваенныя павіннасці. — Гаспадарка. Рост дарагоўлі. — Стачкі рабочых. Сялянскі і салдацкі рух).
5. Лютаўская рэвалюцыя на Беларусі.
(Звяржэнне самадзяржаўя. Утварэнне новых органаў улады. — Арганізацыя прафесійных саюзаў. — Рэвалюцыйны рух у войску. — Пазіцыі сялянства).
Заключэнне. М.П. Касцюк.
Храналогія гісторыі Беларусі. В.В. Банько.
Дадатак. В.Л. Насевіч.
Спасылкі.
Паказальнік імёнаў. В.В. Банько.
Паказальнік геаграфічных назваў. В.В. Банько.